University of Twente Student Theses

Login

Normalisatie de norm? Een historische studie naar het ontstaan en de werking van de eerste nationale normen in Nederland.

Hendriks, Bram Christiaan (2009) Normalisatie de norm? Een historische studie naar het ontstaan en de werking van de eerste nationale normen in Nederland.

[img] PDF
3MB
Abstract:‘Normalisatie de norm?’ gaat over de eerste nationale normen in Nederland. Deze scriptie in het kader van de opleiding Wijsbegeerte van Wetenschap, Technologie en Samenleving is een historisch onderzoek uitgevoerd met als vraag hoe de geïnstitutionaliseerde nationale normalisatie in het eerste kwart van de 20e eeuw ontwikkelde en wat hun invloed was op techniekontwikkeling. Er zijn vanuit de techniekhistorie geen publicaties hierover bekend. Ook op het gebied van techniekfilosofie is weinig aandacht voor het onderwerp, mogelijk door de focus van dit gebied op innovatie. Normalisatie is juist meer een systeem om bestaande technieken te formaliseren. De term normalisatie wordt hier gedefinieerd als het proces van opstellen van normbladen door een nationaal normalisatieorgaan. Vanuit studies die normalisatie als onderwerp hebben, is een werkdefinitie en karakterisering van de norm gemaakt. Er zijn typen normen en vormen van normalisatie omschreven. Ook is gezocht naar de actoren die betrokken zijn bij het opstellen van normen en het oprichten van het nationale normalisatieorgaan. Deze zijn ingedeeld in zes categorieën. Vanuit bestaande publicaties over normen die vormen van SCOT als basis hebben was het niet mogelijk het ontstaan van normalisatieorganen te verklaren. Vanuit het historisch kader van Nederland in het begin van de 20e eeuw is gekeken welke actoren betrokken waren bij de oprichting van het Nederlandse nationale normalisatieorgaan, de Hoofdcommissie voor de normalisatie in Nederland. Belangrijke rol blijkt hier weggelegd voor ingenieurs aangesloten bij de Maatschappij van Nijverheid en het Koninklijk Instituut van Ingenieurs. Vanuit hun werkmethode wordt een instituut opgericht wat op een vaste manier normen kan opstellen. Hierbij wordt het te normaliseren onderwerp voorgesteld als technisch ontwerpprobleem. Idealiter zouden deze gebieden vanuit de nijverheid en handel door ingenieurs worden aangebracht en in subcommissies worden behandeld. Deze laatste bestaan uit experts die belangeloos normen opstellen die een zo gunstig mogelijk economisch effect hebben. Informatie hierover werd vooral betrokken uit het archief van het Nederlands Normalisatie-instituut. Dit levert het ideaalbeeld op waarmee men in 1916 is begonnen met het opstellen van normen. Om te zien wat er in de praktijk van dit ideaalbeeld terecht gekomen is, is de ontstaansgeschiedenis van enkele vroege normen nagegaan. Hieruit bleek dat de praktijk anders was dan ideaal voorgesteld. De actoren die betrokken waren bij het opstellen van normen handelden veel vanuit het belang van hun werkgever. Vaak was dit de overheid, die zich al snel opwierp als belangrijkste actor. Zij had een tweeledige functie: als wetgever kon zij normen gebruiken voor wet- en regelgeving, als dienstverlener was zij grote consument van normen. Door haar dominante financiële positie kon zij grote invloed op het normalisatieproces krijgen. Ook het normalisatieorgaan zelf bleek meer te doen dan het faciliteren van de normalisatie; een groot deel van haar tijd en fondsen werd de eerste jaren besteed aan propaganda van normen. De gebieden die zich leenden voor normalisatie werden steeds uitgebreider. Van het gebied van machineonderdelen heeft de norm zich verspreid over vele gebieden zonder haar kenmerkende technische probleemaanpak te verliezen. De ingenieurs, die eerst vooral werden ingezet voor het opstellen van normen, maakten steeds meer gebruik van de norm. Zij werd na verloop van tijd een vaste tool bij het ontwerpen omdat veel eisen en randvoorwaarden van een ontwerp vast kwamen te liggen in normen. Hierbij kan gedacht worden aan compatibiliteit, technische tekeningen maar ook veiligheid- en milieueisen die via normen voorgeschreven werden. Hier kan ook het antwoord op de vraag welke invloed normen hebben gehad op de techniekontwikkeling beantwoord worden. Zij hebben vooral hun stempel gedrukt op het ontwerpproces.
Item Type:Essay (Master)
Faculty:BMS: Behavioural, Management and Social Sciences
Subject:08 philosophy
Programme:Philosophy of Science, Technology and Society MSc (60024)
Link to this item:https://purl.utwente.nl/essays/66541
Export this item as:BibTeX
EndNote
HTML Citation
Reference Manager

 

Repository Staff Only: item control page