De kust - meer dan hoogwaterbescherming. Een verkenning van de baten van kustlijnzorg

In 1990 is een nieuw beleid ten aanzien van kustlijnzorg ingevoerd. Dit beleid, dat bestaat uit het uitvoeren van suppleties, wordt, met enkele aanpassingen, nog steeds gevoerd. Doel is om de kustlijnpositie te handhaven om op die manier het achterland beschermd te houden tegen overstromingen vanuit de zee. Voor de veiligheid is deze wijze doelmatig, echter dient de kust meerdere functies dan alleen veiligheid. Onduidelijk is echter wat de baten van kustlijnzorg zijn voor al deze functies. Dit onderzoek beschrijft wat deze functies zijn en geeft een eerste indicatie van de baten van kustlijnzorg voor deze functies. Op basis van literatuuronderzoek zijn functies onderscheiden: binnendijkse veiligheid, buitendijkse veiligheid, strandrecreatie, waterwinning, natuurwaarden en gaswinning. Binnendijkse veiligheid is over de gehele kust een functie. De indicator duinvoetpositie is bepalend voor de binnendijkse veiligheid; duinvoetachteruitgang leidt tot een vergroting van de faalkans van de duinen. Door de faalkansverandering met de schades bij een overstroming te vermenigvuldigen, kunnen voor iedere locatie de baten van kustlijnzorg berekend worden. Buitendijkse veiligheid is volgens huidige studies vooral afhankelijk van het afslagprofiel en de optredende waterdiepte. In dit onderzoek konden deze niet bepaald worden waardoor er geen baten voor deze functie zijn. Strandrecreatie kent vele vormen die verschillen in gewenste strandbreedte. Het verschil tussen de duinvoetpositie en de kustlijnpositie is de indicator voor deze functie. Een verandering in strandoppervlakte heeft een waarde van €80.000 per hectare. Wanneer extra strandoppervlak weinig extra voordelen meer heeft, is deze waarde 10 maal zo klein. Drinkwaterwinning in de duinen gebeurt op enkele plekken langs de Hollandse kust. De indicator voor deze functie is de duinvoetpositie. Wanneer deze landwaarts verschuift komt het zoute zeewater ook verder landwaarts wat, wanneer het dicht genoeg bij het waterwinningsgebied komt, mengt met het zoete water. Door het verloren volume in zoet water te vermenigvuldigen met de jaarlijkse omzet per volume-eenheid, kunnen de jaarlijkse negatieve baten bepaald worden. Positieve baten zijn er niet voor drinkwaterwinning. Voor het bestaan van natuur wordt een variabele waarde toegekend, afhankelijk van de leeftijd van de duinen. De indicator voor deze functie is duinvoetpositie. Verandering van deze positie leidt tot verandering in duinoppervlak wat na vermenigvuldiging met de waarde leidt tot de baten voor natuur. Gaswinning komt weinig voor langs de Hollandse kust. Daarnaast vindt het dermate ver van de kust plaats dat verondersteld wordt dat suppleren hier geen effect op heeft. Met de NourishmentTool is het effect van twee suppletiestrategieën op de duinvoetpositie en de kustlijnpositie doorgerekend, hiervoor is de Hollandse kust beschouwd in de periode 1990 – 2010. Allereerst is dit gedaan voor de situatie zonder suppleties (strategie [1]) en daarnaast met suppleties gesimuleerd zoals ze ook daadwerkelijk uitgevoerd zijn (strategie [2]). In situatie [1] verschuift zowel de kustlijn- als de duinvoetpositie in verloop van tijd bijna overal landwaarts, dit heeft voor iedere functie negatieve baten als gevolg. In situatie [2] liggen beide posities bijna overal op of verder zeewaarts dan het geval was in 1990. Maar in elk geval nooit verder landwaarts dan de positie zou zijn in situatie [1]. Kustlijnzorg heeft dus voor alle locaties een positief effect op de kustlijn- en duinvoetpositie en daarmee op de baten. Voor situatie [2] zijn door dit positieve effect de jaarlijkse baten voor recreatie, natuur en veiligheid nu bijna overal positief, voor waterwinning zijn de baten op 0 uitgekomen. Met name de baten van kustlijnzorg ten opzichte van niet suppleren voor recreatie zijn groot; zo’n 15 miljoen euro in 2010. Die voor natuur zijn significant kleiner (€2.500.000) door de lagere waarde voor natuuroppervlakte. De baten van veiligheid zijn nog lager dan natuur, ongeveer een miljoen euro in 2010. Dit komt omdat de veiligheid van de duinen op veel plekken al erg hoog is. Hierbij is alleen uitgegaan van binnendijkse veiligheid. Die van buitendijkse veiligheid zijn niet bepaald maar kunnen voor aanzienlijk hogere veiligheidsbaten zorgen. De baten van waterwinning zijn met een waarde van bijna één miljoen het laagst en bestaan enkel uit het naar 0 reduceren van de kosten. Omdat er onzekerheden in de berekeningen zitten, kunnen de waardes van deze baten afwijken. Kwalitatief kan er echter wel geconcludeerd worden dat kustlijnzorg positief bijdraagt aan de functies van de kust; binnendijkse veiligheid, recreatie, waterwinning en natuur. Met name voor recreatie zijn de baten hoog. De andere functies hebben voordeel bij kustlijnzorg maar voor waterwinning en natuur aanzienlijk minder, voor binnendijkse veiligheid lopen de baten pas op langere termijn op.