University of Twente Student Theses

Login

In hoeverre zijn veiligheidsverbetermaatregelen binnen het Commando Landstrijdkrachten vatbaar voor risicocompensatiegedrag?

Kock, mr. M.J.J. de (2023) In hoeverre zijn veiligheidsverbetermaatregelen binnen het Commando Landstrijdkrachten vatbaar voor risicocompensatiegedrag?

[img] PDF
1MB
Abstract:Het Commando Landstrijdkrachten (CLAS) doet onderzoek na het optreden van voorvallen om te leren van deze voorvallen en daarmee te voorkomen dat (soortgelijke) voorvallen zich herhalen. Ondanks deze onderzoeken en daaruit voortvloeiende maatregelen ter verbetering van de veiligheid, herhalen bepaalde voorvallen zich toch vaker. Dit roept de vraag op wat een oorzaak kan zijn van het herhalen van deze voorvallen. Dit onderzoek heeft gekeken naar het mogelijke aandeel van zogenaamd risicocompensatiegedrag daarbij. De theorie rond risicocompensatiegedrag (Peltzman, 1975; Powell, 2007; Wilde, 1998) geeft aan dat veiligheidsverbeterende maatregelen een gevolg kunnen hebben op het gedrag van de beoogde uitvoerders en dat dit gedrag kan leiden tot het uitblijven van het veiligheidsverbeterende effect of zelfs het optreden van meer onveiligheid. In het onderzoek is gekeken of de in de literatuur onderkende effecten van invloed zijn op mogelijk optreden van risicocompensatiegedrag binnen het CLAS als gevolg van geformuleerde verbetermaatregelen. Deze effecten zijn: - de mate van zichtbaarheid van de verbetermaatregelen; - het effect van de verbetermaatregel op het werk; - de motivatie het werk veiliger te maken; - het overschatten van de eigen vaardigheden; - de wijze waarop de maatregel is gecommuniceerd. Om te beoordelen in welke mate deze effecten kunnen optreden bij het CLAS, is specifiek gekeken naar de onderzoeken van voorvallen in de categorie gehoorschade, hitteletsel en parachute-ongevallen. Uit het onderzoek blijkt dat er slechts sprake is van een matige invloed van de maatregelen op de waarschijnlijkheid van optreden van risicocompensatiegedrag. Met name de zichtbaarheid van maatregelen op het gebied van gehoorschade kan een verhoogde waarschijnlijkheid van risicocompensatiegedrag opleveren. Er is een overwegend negatieve ervaring onder het personeel met veiligheidsverbeterende maatregelen waardoor de kans dat men in de praktijk ander gedrag dan gewenst gaat vertonen vergroot wordt. Dit samen met het grotendeels ontbreken van het onder de aandacht brengen van het belang om veiliger gedrag te gaan vertonen bij de communicatie van de maatregelen zorgt ervoor dat het personeel het halen van de opdracht binnen de gestelde tijd belangrijker vindt dan het vertonen van veiliger gedrag. Er is geconstateerd dat er onvoldoende aandacht wordt geschonken om de maatregelen actief te communiceren door het toevoegen van enige angst en zelfeffectiviteit aan de boodschap. Literatuur (Visschers et al., 2012) laat zien dat daarmee vaak meer veiliger gedrag wordt bereikt dan zonder gebruikmaking daarvan. Met name de perceptie van voorvalonderzoekers dat het aanpassen van voorschriften en procedures in de praktijk bijdraagt aan het optreden van veiliger gedrag zorgt ervoor dat maatregelen in deze sfeer blijven ‘hangen’. Daardoor is er geen echte beïnvloeding van de risicoperceptie van het personeel. Het niet beïnvloeden van de risicoperceptie leidt tot een ongewijzigde perceptie van risico tijdens het werk. De bereidheid minder risico te lopen blijft daarmee onveranderd en het personeel gaat onveranderd verder. Bij gehoorschade maatregelen, bleek uit interviews, dat door het voorschrijven van dubbele gehoorbescherming de perceptie wel werd beïnvloed. De perceptie dat men veiliger is met gehoorbescherming leidt echter vaak tot risicocompensatiegedrag. Mensen gaan ineens wel dichter bij vuurmonden staan of blijven langer schieten dan zonder dubbele gehoorbescherming. Aanbevolen wordt bij toekomstige maatregelen rekening te houden met het onderkennen van specifieke doelgroepen per maatregel en het borgen daarvan in initiële opleidingen. Daarnaast is het nodig dat de CLAS cultuur waarin de opdracht boven alles gaat, dus ook boven veiligheid, wordt veranderd als het gaat om trainen en oefenen. Tot slot verdient het aanbeveling om in de opleiding van voorvalonderzoekers in spe, risicocompensatiegedrag aan de orde te laten komen.
Item Type:Essay (Master)
Clients:
Commando Landstrijdkrachten, Utrecht, Netherlands
Faculty:BMS: Behavioural, Management and Social Sciences
Subject:88 social and public administration
Programme:Risicomanagement MSc (75083)
Link to this item:https://purl.utwente.nl/essays/95836
Export this item as:BibTeX
EndNote
HTML Citation
Reference Manager

 

Repository Staff Only: item control page