University of Twente Student Theses

Login

In de schijnwerpers : over theater in een technologische cultuur

Bos, Tiemen Jan (2005) In de schijnwerpers : over theater in een technologische cultuur.

[img] PDF
298kB
Abstract:In dit onderzoek wordt gekeken naar de invloed van technologie op de theaterpraktijk. Om deze invloed te beschrijven, zal gebruik worden gemaakt van een aantal techniekfilosofische concepten. Deze concepten zullen descriptief worden behandeld en het is dan ook niet de bedoeling ze aan een uitgebreide discussie te onder-werpen. Dit onderzoek richt zich in eerste instantie op mensen uit de theaterpraktijk en wil de techniekfilosofie dienstbaar maken aan die theaterpraktijk. De techniekfilosofische concepten die gebruikt worden zijn technische mediatie, zoals beschreven door Verbeek, en disciplinering, een concept dat door Foucault is ont-wikkeld. De mediërende werking van technologie is op te delen in twee delen, te weten mediatie van de zintuigen en mediatie van het handelen. Mediatie van de zintuigen houdt in dat technologie ons wereldbeeld bepaalt, hoe wij dingen ervaren. Mediatie van het handelen betekent dat ons handelen bepaald wordt door de artefacten die we erbij gebruiken. De mediatie van ons handelen ligt dicht aan tegen disciplinering. Deze term beschrijft hoe sinds de achttiende eeuw het leven van mensen steeds meer wordt bepaald door allerlei opkomende instituties. Bijvoorbeeld in het leger, in de fabriek, op school en in het ziekenhuis wordt het gedrag van mensen voorgeschreven, evenals wat normaal is en wat niet. Het doel hiervan is ervoor te zorgen dat de genoemde instituties kunnen blijven bestaan. Een essentiële rol binnen de disciplinering is weggelegd voor de materiële omgeving, omdat de inrichting van de materiële omgeving voor een groot deel het gedrag van de gebruikers voorschrijft. Het verschil tussen mediatie en disciplinering zit in het feit dat mediatie plaatsvindt tussen mens en wereld en dat bij disciplinering de sociale verhoudingen centraal staan. Deze concepten zijn erg interessant om te beschrijven hoe techniek theater beïnvloedt, maar geven niet het volledige beeld. Ook de samenleving in het algemeen en sommige mensen in het bijzonder hebben een beïnvloedingsrelatie met de theaterpraktijk en ook met technologie. Elke nieuwe techniek produceert een nieuw subject, een nieuw zelfbewustzijn, omdat een mens zichzelf vanuit het nieuwe wereldbeeld van die nieuwe technologie opnieuw moet definiëren. In het theater zijn in het verleden verschillende subjecten geproduceerd: middeleeuws theater produceerde een premodern subject, terwijl vanaf de renaissance een modern, afstandelijk subject werd geproduceerd. Het hedendaagse theater produceert in veel gevallen een postmodern subject. De tweede stap in het onderzoek is het toepassen van dit theoretische kader op de hedendaagse theaterprak-tijk. Er zijn voor dit onderzoek vier cases onderzocht, alle vier van gezelschappen die zich bezighouden met moderne technieken. Van deze vier is er een die geen recht doet aan de rol van techniek, de andere drie wel. Door het gebruiken van nieuwe technieken, zoals videoprojecties, wordt het spel gemedieerd en krijgen de toeschouwers de kans deze nieuwe technieken in te lijven. Mede hierdoor, en ook door het ontwikkelen van interactie tussen spelers en toeschouwers worden in het hedendaagse theater postmoderne subjecten geproduceerd. Een grote kanttekening die hierbij geplaatst moet worden is dat dit positieve beeld niet zondermeer geldt voor de volledige breedte van de theaterpraktijk. De meeste voorstellingen zijn heel traditioneel van aard, met alleen licht en geluid, en de rol die die technologie speelt — hoe sterk ze ook ingeburgerd mag zijn, ze speelt wel een rol — wordt grotendeels genegeerd.
Item Type:Essay (Master)
Faculty:BMS: Behavioural, Management and Social Sciences
Subject:08 philosophy
Programme:Philosophy of Science, Technology and Society MSc (60024)
Link to this item:https://purl.utwente.nl/essays/66538
Export this item as:BibTeX
EndNote
HTML Citation
Reference Manager

 

Repository Staff Only: item control page